Oleh Nirvana Jalil Ghani
KOTA KINABALU – Bayangkan sebuah kawasan hutan hujan di Sabah yang nilainya mampu mengatasi minyak sawit atau petroleum. Kedengaran mustahil, namun ia kini menjadi realiti.
Pada Julai 2024, Projek Pemuliharaan Hutan Hujan Kuamut di Sabah, meliputi kawasan seluas lebih 83,381 hektar, mencatat sejarah sebagai projek kredit karbon berasaskan alam semula jadi pertama di Malaysia yang diperakui di peringkat antarabangsa.
Projek itu diiktiraf oleh Verra menerusi Verified Carbon Standard dan turut dianugerahkan status Emas oleh Climate, Community & Biodiversity (CCB). Hasilnya, ia berjaya mengurangkan pelepasan karbon sehingga 800,000 tan CO₂ setiap tahun – bersamaan dengan pelepasan 170,000 kenderaan, menurut Southeast Asia Development Solutions (SEADS).
Kredit karbon berkualiti tinggi ini kini diniagakan menerusi Bursa Carbon Exchange (BCX), iaitu pasaran karbon pertama di dunia yang mematuhi prinsip Syariah, menjadikannya bukan sekadar usaha pemuliharaan, sebaliknya satu aset ekonomi baharu negara.
Kerjasama Strategik
Di sebalik kejayaan Kuamut, wujud satu model kerjasama yang menggabungkan kepakaran antarabangsa, kuasa perundangan negeri dan sokongan komuniti tempatan.
Permian Malaysia Sdn Bhd, anak syarikat kepada Permian Global, bertindak sebagai pengendali projek dan pelabur utama. Jabatan Perhutanan Sabah pula menjamin perlindungan undang-undang dengan mewartakan kawasan ini sebagai Hutan Simpan Kelas I.
Pengurusan tanah serta aspek pematuhan dikendalikan oleh Yayasan Sabah melalui Rakyat Berjaya Sdn Bhd, manakala pemantauan saintifik serta pembangunan komuniti dijalankan dengan sokongan South East Asia Rainforest Research Partnership (SEARRP) dan PACOS Trust.
Struktur pelaksanaan ini memastikan Projek Kuamut bukan sahaja menepati piawaian karbon global, malah memberi manfaat terus kepada masyarakat setempat.
Dari Ekstraksi ke Ekonomi Hijau
Selama ini, daya saing Malaysia bertumpu kepada hasil bumi seperti petroleum, sawit, getah dan kayu balak. Namun, landskap ekonomi global berubah pantas – kredibiliti iklim kini menjadi mata wang baharu.
Negara yang mampu membuktikan komitmen alam sekitar secara menyeluruh bakal menarik pelaburan, meningkatkan keyakinan pasaran, dan meraih pengaruh antarabangsa. Melalui BCX, Malaysia menukar penjagaan alam sekitar kepada nilai ekonomi yang boleh diniagakan.
Sabah turut melaksanakan dasar kawal selia yang ketat. Perdagangan karbon kini memerlukan lesen khas, manakala sebarang pelanggaran boleh dikenakan penalti sehingga RM5 juta atau hukuman penjara. Pendekatan ini menegaskan kesungguhan kerajaan menjadikan karbon sebagai aset negara yang sah serta boleh dikuatkuasakan.
Sumbangan Kepada Pelaburan Negara
Momentum ini bergerak seiring dengan pencapaian pelaburan negara. Malaysia merekodkan jumlah pelaburan diluluskan tertinggi dalam sejarah pada 2024 iaitu RM378.5 bilion, meningkat hampir 15 peratus berbanding tahun sebelumnya, yang berjaya mewujudkan lebih 207,000 peluang pekerjaan, menurut Lembaga Pembangunan Pelaburan Malaysia (MIDA).
Sebahagian besar pelaburan itu datang daripada sektor perkhidmatan, khususnya yang berkait dengan industri berteraskan kelestarian. Sabah pula menyasarkan 35 peratus campuran tenaga elektrik daripada sumber boleh diperbaharui menjelang 2030, termasuk projek solar, hidro dan biojisim.
Malaysia di Pasaran Global
Di peringkat antarabangsa, pasaran karbon sukarela dijangka mencecah USD50 bilion menjelang 2030. Bagi Malaysia, mengekalkan hutan seperti Kuamut berdiri teguh mungkin lebih bernilai daripada menebangnya.
Hari ini, pelabur antarabangsa bukan sahaja mencari insentif, tetapi turut menuntut ketelusan, akauntabiliti dan keyakinan. Kuamut menjadi bukti kemampuan Malaysia menggabungkan pemeliharaan alam sekitar dengan pertumbuhan ekonomi.
Dalam era ekonomi karbon, kekuatan Malaysia tidak lagi bergantung kepada ekstraksi sumber, tetapi kepada pemeliharaan. Apabila kredit karbon hutan Sabah menembusi pasaran global, mesejnya jelas – pemuliharaan bukan lagi pilihan moral semata-mata, ia adalah strategi negara.
